Սպարտան Բալկանյան Հունաստանի հարավում էր՝ Լակոնիայում: Հնագույն ժամանակներում այստեղ ապրում էին աքայացիները: Ք.ա. XII դարում երկրամասը գրավեցին դորիական ցեղերը:

Սպարտայի հասարակական կարգըՍպարտայի հասարակությունը կազմված էր երկու հակադիր դասերից՝ սպարտիատներից և հելոտներից:Սպարտիատները դորիացիներն էին, որոնք իրենց ունեցվածքով և իրավունքներով հավասար էին միմյանց: Հողը պատկանում էր համայնքին: Սակայն սպարտիատները չէին զբաղվում երկրագործությամբ և արհեստներով: Նրանք զինվոր էին և ժամանակի մեծ մասը նվիրում էին մարմնակրթությանը:Յուրաքանչյուր ընտանիքի տրամադրվում էր հողակտոր՝ այնտեղ ապրող հելոտներով: Վերջիններս պարտավոր էին մշակել հողը և սպարտիատին վճարել սահմանված չափի հարկ՝ բնամթերքով:Հելոտները նվաճված և ստրկացված աքայացիներն էին: Նրանք սպարտիատների համայնքի սեփականությունն էին. ոչ ոք իրավունք չուներ նրանց վաճառելու: Ունեին իրենց ընտանիքը և փոքրիկ տնտեսությունը: Հելոտները զուրկ էին տարրական իրավունքներից:  Սպարտայի պետական կառավարումը Սպարտայում համատեղ կառավարում էին երկու արքա: Ըստ ավանդույթի՝ նրանք սերում էին հերոս Հերակլեսից: Արքաների իշխանությունը ժառանգական էր:Կար նաև Ծերակույտ, որը կազմված էր 28 անդամից: Նրանք ընտրվում էին ցմահ՝ ամենափառապանծ տոհմերի ներկայացուցիչներից: Արքաների հետ նրանք կազմում էին պետական կառավարման գերագույն մարմինը:Կառավարման մարմիններից էր Աշխարհաժողովը, որին մասնակցում էին բոլոր չափահաս սպարտիատները: Աշխարհաժողովը հրա վիր վում էր ամի սը մեկ անգամ: Իրավասությունները սահմանափակ էին:Հատկանշական էին սպարտացիների համատեղ ճաշկերույթները: Տարբեր տարիքի ու դիրքի 15–20 տղա մարդ ամեն օր ճաշում էին միասին: Դա առիթ էր մտերմիկ շփման: Քննարկվում էին պետական կարևոր հարցեր: Համատեղ ճաշկերույթները նպաստում էին սերունդների միջև փորձի փոխանակմանը և կապի ամրապնդմանը:Պետության հզորության հիմքը բանակն էր:Մարտունակ բանակի միջոցով Սպարտան իր տիրապետությունը տարածեց Հարավային Հունաստանում (Պելոպոնես): Սպարտայի կողմն անցան նաև Միջին Հունաստանի այնպիսի զարգացած պոլիսներ, ինչպիսիք էին Կորնթոսը և Մեգարան: Եվ Ք.ա. VI դարում ձևավորվեց Պելոպոնեսյան միությունը: Աթենքը Ք.ա. VII–VI դարերում Աթենական պոլիսը Միջին Հունաստանի Ատտիկա մարզում էր: Ք.ա. VII դարում աստիճանաբար ձևավորվեց Աթենքի քաղաքական կարգը: Անցումը պետականության ուղեկցվում էր տոհմային ավագանու և դեմոսի միջև սուր բախումներով: Երկրում տիրող լարված իրավիճակը շտկելու նպատակով Աթենքի կառավարիչ Սոլոնը Ք.ա. 594 թ. բարենորոգումներ ձեռնարկեց: Նա վերացրեց պարտային ստրկությու նը: Պետության միջոցներով փրկագնեց այն աթենացիներին, որոնք ստրկության էին վաճառվել արտերկիր: Էվպատրիդներից բռնագրավեց հողի մի մասը և տվեց ունեզուրկներին: Ըստ ունեցվածքի՝ աթենացիներին բաժանեց չորս խավի՝ հիմք ընդունելով նրանց տարեկան եկամուտը: Ծագումն այլևս վճռորոշ նշանակություն չուներ:Սոլոնը բարեփոխեց նաև աթենական պետությունը: Սկսեց պարբերաբար հրավիրել Աշխարհաժողովի (էկլեսիա) և ժողովրդական դատարանի նիստեր: Դրանց մասնակցելու իրավունք ունեին բոլոր քաղաքացիները: Գործում էին նաև Պետական խորհուրդը և Կառավարությունը, որոնցում ընտրվելու իրավունք ունեին միայն ունևոր քաղաքացիները: Սոլոնը համոզված էր, որ դա պետք է շահագրգռի աղքատներին՝ հարստանալու և հավասարվելու նրանց:Կատարեց նաև դրամական բարեփոխություն՝ դյուրացնելով Ատտիկայի առևտրական հարաբերությունները այլ երկրների հետ:Սոլոնից հետո, սակայն, իրավիճակն Աթենքում ավելի սրվեց: Պայքար սկսվեց տարբեր խմբավորումների միջև: Ք.ա. 557 թ. Պիսիստրատը գրավեց իշխանությունը և որպես տիրան կառավարեց երեսուն տարի:Նա շարունակեց էվպատրիդների հողերը բռնագրավել և հանձնել ունեզուրկ գյուղացիներին: Շուտով Ատտիկայում տիրապետող դարձավ միջին ունեցվածքի դասը: Ստեղծվեց ոստիկանություն, ամրապնդվեց պետական կարգը: Կազմավորվեցին շրջիկ դատարաններ, որոնք օրենքն ու արդարությունը հասցնում էին մինչև հեռավոր գյուղեր:Բուռն զարգացում ապրեցին արհեստները, առևտուրը և ծովագնացությունը: Էգեյան ծովի ավազանում հաստատվեց Աթենքի տնտեսական գերակայությունը:Պիսիստրատի ջանքերով կառուցապատվեց Աթենքի միջնաբերդը: Բանաստեղծները կարգաբերեցին Հոմերոսի «Իլիական» և «Ոդիսական» պոեմների տեքստերը:Կլիսթենեսը շարունակեց իր նախորդների բարենորոգումները: Նա դարձավ ժողովրդավարական կարգերի իրական կերտողը: Կլիսթենեսը Ք.ա. 506 թ. Ատտիկայի տարածքը բաժանեց վարչական տասը շրջանների: Դրանք իրենց հերթին բաժանված էին գյուղերի, որոնք կառավարում էին պետական պաշտոնյաները: Աթենացիներն սկսեցին ապրել համապետական օրենքներով:Պետական խորհրդի կազմում քաղաքացիներն սկսեցին ընտրվել առանց ունեցվածքային տարբերությունների: Նույնսկզբունքով ստեղծվեց կառավարման նոր բարձրագույն մարմինը՝ ստրատեգոսների խորհուրդը: Ստրատեգոսները տասն էին՝ ընտրված ամենահեղինակավոր քաղաքացիներից:Կլիսթենեսի նորամուծություններից էր նաև օստրակիզմի իրավունքը: Դրա էությունն այն էր, որ ամեն տարի Աշխարհաժողովի մասնակիցներին առաջադրվում էր հետևյալ հարցը. «Ո՞ւմ ես համարում Աթենքի համար վտանգավոր»: Նախապես բաժանված կավե սալիկների (օստրակոն) վրա յուրաքանչյուրը գրում էր նրա անունը, ում համարում էր այդպիսին: Ով ամենից շատ էր հիշատակվում, տասը տարով լքում էր Աթենքը: Օստրակիզմը կարևոր դեր խաղաց աթենական ժողովրդավարության կայացման գործում: 

by Mark Twain

I have received and read all the letters which you and your little

sister have written me . . . . I can read your and your baby

sister’s jagged and fantastic marks without any trouble at all. But

I had trouble with those letters which you dictated through your

mother and the nurses, for I am a foreigner and cannot read English

writing well. You will find that I made no mistakes about the things

which you and the baby ordered in your own letters–I went down your

chimney at midnight when you were asleep and delivered them all

myself–and kissed both of you, too . . . . But . . . there

were . . . one or two small orders which I could not fill because we

ran out of stock . . . .
There was a word or two in your mama’s letter which . . . I took to

be “a trunk full of doll’s clothes.” Is that it? I will call at your

kitchen door about nine o’clock this morning to inquire. But I must

not see anybody and I must not speak to anybody but you. When the

kitchen doorbell rings, George must be blindfolded and sent to the

door. You must tell George he must walk on tiptoe and not speak–

otherwise he will die someday. Then you must go up to the nursery

and stand on a chair or the nurse’s bed and put your ear to the

speaking tube that leads down to the kitchen and when I whistle

through it you must speak in the tube and say, “Welcome, Santa

Claus!” Then I will ask whether it was a trunk you ordered or not.

If you say it was, I shall ask you what color you want the trunk to

be . . . and then you must tell me every single thing in detail

which you want the trunk to contain. Then when I say “Good-by and a

merry Christmas to my little Susy Clemens,” you must say “Good-by,

good old Santa Claus, I thank you very much.” Then you must go down

into the library and make George close all the doors that open into

the main hall, and everybody must keep still for a little while. I

will go to the moon and get those things and in a few minutes I will

come down the chimney that belongs to the fireplace that is in the

hall–if it is a trunk you want–because I couldn’t get such a thing

as a trunk down the nursery chimney, you know . . . .If I should

leave any snow in the hall, you must tell George to sweep it into

the fireplace, for I haven’t time to do such things. George must not

use a broom, but a rag–else he will die someday . . . . If my boot

should leave a stain on the marble, George must not holystone it

away. Leave it there always in memory of my visit; and whenever you

look at it or show it to anybody you must let it remind you to be a

good little girl. Whenever you are naughty and someone points to

that mark which your good old Santa Claus’s boot made on the marble,

what will you say, little sweetheart?
Good-by for a few minutes, till I come down to the world and ring the kitchen doorbell.

January  20-24

Read and answer.
HOW DO SANTA CLAUS AND HIS ELVES HAVE TIME TO DELIVER PRESENTS TO EVERY CHILD?

by Mark Twain

Palace of Saint Nicholas in the Moon, Christmas Morning
                  My Dear Susy Clemens,
I have received and read all the letters which you and your little

sister have written me . . . . I can read your and your baby

sister’s jagged and fantastic marks without any trouble at all. But

I had trouble with those letters which you dictated through your

mother and the nurses, for I am a foreigner and cannot read English

writing well. You will find that I made no mistakes about the things

which you and the baby ordered in your own letters–I went down your

chimney at midnight when you were asleep and delivered them all

myself–and kissed both of you, too . . . . But . . . there

were . . . one or two small orders which I could not fill because we

ran out of stock . . . .
There was a word or two in your mama’s letter which . . . I took to

be “a trunk full of doll’s clothes.” Is that it? I will call at your

kitchen door about nine o’clock this morning to inquire. But I must

not see anybody and I must not speak to anybody but you. When the

kitchen doorbell rings, George must be blindfolded and sent to the

door. You must tell George he must walk on tiptoe and not speak–

otherwise he will die someday. Then you must go up to the nursery

and stand on a chair or the nurse’s bed and put your ear to the

speaking tube that leads down to the kitchen and when I whistle

through it you must speak in the tube and say, “Welcome, Santa

Claus!” Then I will ask whether it was a trunk you ordered or not.

If you say it was, I shall ask you what color you want the trunk to

be . . . and then you must tell me every single thing in detail

which you want the trunk to contain. Then when I say “Good-by and a

merry Christmas to my little Susy Clemens,” you must say “Good-by,

good old Santa Claus, I thank you very much.” Then you must go down

into the library and make George close all the doors that open into

the main hall, and everybody must keep still for a little while. I

will go to the moon and get those things and in a few minutes I will

come down the chimney that belongs to the fireplace that is in the

hall–if it is a trunk you want–because I couldn’t get such a thing

as a trunk down the nursery chimney, you know . . . .If I should

leave any snow in the hall, you must tell George to sweep it into

the fireplace, for I haven’t time to do such things. George must not

use a broom, but a rag–else he will die someday . . . . If my boot

should leave a stain on the marble, George must not holystone it

away. Leave it there always in memory of my visit; and whenever you

look at it or show it to anybody you must let it remind you to be a

good little girl. Whenever you are naughty and someone points to

that mark which your good old Santa Claus’s boot made on the marble,

what will you say, little sweetheart?
Good-by for a few minutes, till I come down to the world and ring the kitchen doorbell.

1. Ջերմաստիճանը որոշելուսանդղակներերը. ա) Ցելսիուսի 

ա) Ցելսիուսի բ) Ֆարենհայտի գ) Կելվինի դ) Ջոուլի

2. Ջերմային ընդարձակմանժամանակ մարմնի  զանգվածը՝ գ) չի փոխվում

ա) մեծանում է բ) փոքրանում է գ) չի փոխվում

3. Նյութի գազային վիճակիցհեղուկ վիճակի անցումը  կոչվում է.  գ) հալում

ա) պնդացում բ) խտացում գ) հալում

4.Էլեկտրաքարշը շարժվում է 90կմ/ժ արագությամբ:Ինչքան ճանապարհ կանցնի   40վ-ում: 1րոպե

ՆԱԽԵՐԳԱՆՔ

Հե՜յ, պարոննե՜ր, ականջ արեք
Թափառական աշուղին,
Սիրո՜ւն տիկնայք, ջահե՜լ տըղերք,
Լա՜վ ուշ դրեք իմ խաղին:

Մենք ամենքս հյուր ենք կյանքում
Մեր ծննդյան փուչ օրից,
Հերթով գալիս, անց ենք կենում
Էս անցավոր աշխարհից:

Անց են կենում սեր ու խնդում,
Գեղեցկություն, գանձ ու գահ,
Մահը մերն է, մենք մահինը,
Մարդու գործն է միշտ անմահ:

Գործն է անմահ, լա՜վ իմացեք,
Որ խոսվում է դարեդար,
Երնե՛կ նըրան, որ իր գործով
Կապրի անվերջ, անդադար:

Չարն էլ է միշտ ապրում անմ՜եռ,
Անե՛ծք նրա չար գործքին,
Որդիդ լինի, թե հերն ու մեր,
Թե մուրազով սիրած կին:

ԵՍ լավության խոսքն եմ ասում,
Որ ժպտում է մեր սըրտին.
Ո՞վ չի սիրում, թեկուզ դուշման.
Լավ արարքը, լավ մարդին:

Է՛յ, լա՜վ կենաք, ակա՜նջ արեք,
Մի բան պատմեմ հիմի ձեզ,
Խոսքս, տեսեք, ո՞ւր է գնում,
Քաջ որսկանի գյուլլի պես:

Մենք’ Միջին դպրոցի խոհարարության խմբի անդամններով, փետրվարի վեցին, պատրաստեցինք աղի բլիթներ այդ օրվա տոնական մեդիաուրբաթի մասնակիցներին հյուրասիրելու համար։

Մենք վերցրեցինք ալյուր, աղ և ջուր, խառնեցինք իրար և ստացանք խմոր, բայց նախքան սա մենք մաղեցինք այլուրը, որպեսզի ազատենք ավելորդ գնդիկներից։ Երկաթյա մարդւկների միջոցով մենք կարողացանք խմորի գնդից ստանալ ձևավոր աղի բլիթներ։ Հետո մենք դրեցինք դրանք գազօջախում և սպասեցինք մինչև դրանք եփեն։

Աղի բլիթի և այդ օրվա խորհրդի մասին մենք իմացանք ընկեր Ջուլիից, իմացանք նաև որ աղի բլիթները պետք է պատրաստի ամուսնացած և երջանիկ կինը, բայց քանի որ այդ օրը դա մեր գործն էր, դա արեցինք մենք։

Տոնի մասին մանրամասն կարող եք կարդալ այս կայքում։

Կորոնավիրուսի մասին

Կորոնավիրուսներ.՝ Coronaviridae), 2020 թվականի հունվարի տվյալներով 39 տեսակ ներառող վիրուսների ընտանիք, որոնք ախտահարում են մարդուն, կատուներին, թռչուններին, շներին, խոշոր եղջերավորներին, խոզերին և նապաստակներին։

վԱռաջին անգամ հայտնաբերվել է 1965 թվականին սուր քթաբորբով (ռինիտ) հիվանդի մոտ։

Վերջին շրջանում Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ) և Չինաստանի կառավարությունը խոսում են կորոնավիրուսի ընտանիքին պատկանող «նոր, առեղծվածային» հիվանդության մասին: 

Հետևելով իրադարձությունների ընթացքին և ԱՀԿ-ի կողմից իրավիճակի ռիսկի գնահատմանը (աղբյուր՝  հունվարի 17-ի դրությամբ), կարելի է եզրակացնել, որ «նոր կորոնավիրուսով» պայմանավորված դեպքերը սկսել են արձանագրվել 2019 թվականի դեկտեմբերից, Չինաստանի Ուուհան քաղաքում, որից հետո` Թայլանդում և Ճապոնիայում: Դեկտեմբերից մինչ օրս արձանագրվել է լաբորատոր հաստատված 41 դեպք, հայտնում են ՀՀ առողջապահության նախարարությունից։

Չինաստանի Ուուհան քաղաքում հիվանդության վարակի աղբյուրի պարզաբանման ուղղությամբ դեռ ուսումնասիրությունները շարունակվում են, սակայն նշվում է, որ վարակման հավանական վայրը ծովամթերքի մեծածախ առևտրի շուկան է (չնայած որոշակի պացիենտների համաճարակաբանական հետազոտության արդյունքում պարզվել է, որ վերջիններս չեն այցելել նմանատիպ վայրեր):

Չինաստանի, Թայլանդի, Ճապոնիայի բժշկական հաստատությունների անձնակազմի շրջանում, որտեղ հոսպիտալացվել են պացիենտները, այսօրվա դրությամբ դեպքեր չեն արձանագրվել, ինչը կարող է հաստատել այն վարկածը, որ «նոր կորոնավիրուսը» մարդուց մարդու չի փոխանցվում: Այդուհանդերձ, պահանջվում են լրացուցիչ հետազոտություններ` պարզելու, թե պացիենտներն ինչպե՞ս են վարակվել, արդյո՞ք հնարավոր է վարակի փոխանցումը «մարդուց մարդու», փոխանցման մեխանիզմները, հիվանդության կլինիկական նկարագիրը և վարակման աստիճանը՝ ներառյալ սուբկլինիկական ձևերը և այլն: 

1.Ո՞ր մարմիններն են փոխազդում. 2) ծանրաձողը բարձրացնելիս-մեխանիկական

1) դուռը հրելիս-մեխանիկական աշխատանք, 2) ծանրաձողը բարձրացնելիս-մեխանիկական աշխատանք, 3) քայլելիս-շփման ուժ:

2*Նշված դեպքերից որու՞մ է աշխատանք կատարվում 3)ապակու հարթ մակերևույթով գլորվում է գնդակ

․ձեռքից բաց թողնված մարմինը ընկնում է գետնին

․կշռաքարը դրված է գետնին

.ապակու հարթ մակերևույթով գլորվում է գնդակ

3.Հաշվել 5մ ճանապարհի վրա 20Ն ուժի կատարած աշխատանքը։

4.Հետեւյալ նյութերից առանձնացրե՛ք թթուները։ HCl HNO3  H2SO4 H3PO4։

K2SO4,H2CO3,СaO,NaOH,Na2O, HNO3,NaCl,  FeO, NaOH, H2SO4, ZnO,  SnO, Ca(OH)2, HCl, NaNO3, BeO, H3PO4, KNO3։

5.Մի՞շտ է արդյոք դեֆորմացիայի ընթացքում առաջանում առաձգա-
կանության ուժ: ոչ

6.Ինչպե՞ս է կոչվում ուժ չափող սարքը: Մարմինը դեֆորմացնելիս առաջանում է ուժ, որը ստիպում է նրան վերականգնել իր սկզբնական ձևն ու չափերը: Այդ ուժն անվանում են առաձգականության ուժ:

7. Ի՞նչ միավորներով է արտահայտվում ուժը: Մարմինը դեֆորմացնելիս առաջանում է ուժ, որը ստիպում է նրան վերականգնել իր սկզբնական ձևն ու չափերը: Այդ ուժն անվանում են ։

8.Ո՞րն է ֆիզիկական երեւույթ.բ) բենզինի թորումը բնական նավթից

ա) մեթանի այրումը, բ) բենզինի թորումը բնական նավթից, գ) պող-
պատի ժանգոտումը խոնավ օդում։

9.Այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են մետաղի ատոմներից եւ հիդրօքսիլ խմբից, անվանում թթու կամ ոքսօսիդ

10.Ի՞նչ է վառելանյութը։ վառվող ինչոր բան, բեզին վառելնա նութ

11.Ո՞ր նյութերն են կոչվում օքսիդներ։ Օքսիդներ, երկտարր միացություններ են, որոնք բաղկացած են որևէ տարրի և թթվածնի ատոմներից։ Օքսիդներում թթվածինը դրսևորում է -2 օքսիդացման աստիճան։ թթվածնի իր էլեկտրաբացսականությամբ երկրորդն է՝ ֆտորից հետո։ Այդ պատճառով գրեթե բոլոր տարրերը առաջացնում են օքսիդներ։